Na kanwie obecnie obowiązującego orzecznictwa, związanego z umowami kredytowymi, które są waloryzowanego do waluty obcej jaką jest waluta frank szwajcarski widoczne jest, że roszczenia kredytobiorców o unieważnienie umowy kredytowej lub o zasądzenie określonej kwoty z tytułu nieważności umowy, są uwzględniane. W poprzednim artykule dotyczącym kredytów waloryzowanych, wskazane zostało, że około 90% spraw sądowych jest przez kredytobiorców wygrywanych.
Czy to oznacza, że każdy kredytobiorca może według własnego uznania zaprzestać płatności rat kredytu już dzisiaj, np. od tego momentu?
Odpowiedź na to pytanie jest prosta: NIE, ale istnieją możliwości uwolnienia się od obowiązku spłaty kredytu jeszcze przed uprawomocnieniem się orzeczenia.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że dopiero prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy kredytowej lub/oraz zasądzający dochodzoną przez kredytobiorcę kwotę ostatecznie rozstrzyga kwestię ważności umowy i dopiero z momentem jego uprawomocnienia, kredytobiorca może zaprzestać płatności rat kredytu.
Procesy sądowe rozstrzygające roszczenia kredytobiorców w zależności od określonego Sądu mogą być bardzo długo procedowane: I Instancja 1rok- 2 lata, II Instancja kolejny rok. Podane dane określają przybliżony czas rozpoznawania spraw sądowych, niekiedy może to trwać dłużej, ale zdarzają się sprawy, które rozstrzygane są w szybszym czasie.
Czy to oznacza, że pomimo wytoczenia powództwa i nawet wyroku Sądu I Instancji unieważniającego umowę kredytową, kredytobiorcy w dalszym ciągu muszą spłacać raty kredytu? Niestety, co do zasady istnieje taka konieczność, chyba że zostanie złożony wniosek o zabezpieczenie powództwa w postaci zawieszenia obowiązku płatności rat kredytowych.
Aby wniosek o zabezpieczenie powództwa został rozpatrzony pozytywnie muszą zostać spełnione przesłanki określone w treści art. 7301 k.p.c., a więc wnioskodawca musi uprawdopodobnić roszczenie oraz wykazać interes prawny w żądaniu udzielania zabezpieczenia.
Do dnia 15.06.2023 r. praktyka sądowa w zakresie wniosków o zabezpieczenie powództwa była różna. Niektóre Sądy uwzględniały wnioski, a niektóre oddalały z uwagi na okoliczność, iż w przypadku wydania prawomocnego orzeczenia nie zachodzi obawa, że roszczenie kredytobiorcy nie zostanie spełnione, a zatem wyrok Sądu nie zostanie wykonany.
W dniu 15.06.2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-287/22, wydał wyrok w którym orzekał w sprawie pytania prejudycjalnego Sądu Okręgowego w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny:
„Czy w świetle zasady skuteczności i proporcjonalności art. 6 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 sprzeciwiają się takiej wykładni przepisów krajowych lub orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którymi sąd krajowy może – w szczególności ze względu na ciążące na konsumencie obowiązki rozliczenia się z przedsiębiorcą albo dobrą sytuację finansową przedsiębiorcy – nie uwzględnić wniosku konsumenta o zarządzenie przez sąd środka tymczasowego (zabezpieczenia powództwa) polegającego na zawieszeniu na czas trwania postępowania wykonywania umowy, która prawdopodobnie zostanie uznana za nieważną na skutek usunięcia z niej nieuczciwych warunków umownych?”
Trybunał w uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że w związku z tym ochrona zagwarantowana konsumentom przez dyrektywę 93/13, a w szczególności przez jej art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1, wymaga, aby sąd krajowy miał możliwość zarządzenia odpowiedniego środka tymczasowego, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności przyszłego orzeczenia w odniesieniu do nieuczciwego charakteru warunków umownych.
W konsekwencji, po dokonaniu wykładni prawnej, Trybunał stwierdził, iż na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym sąd krajowy może oddalić złożony przez konsumenta wniosek o zastosowanie środków tymczasowych mających na celu zawieszenie, w oczekiwaniu na ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie unieważnienia zawartej przez tego konsumenta umowy kredytu ze względu na to, że owa umowa kredytu zawiera nieuczciwe warunki, spłaty rat miesięcznych należnych na podstawie wspomnianej umowy kredytu, w sytuacji gdy zastosowanie takich środków tymczasowych jest konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności tego orzeczenia.
Powyższe oznacza, że w świetle przepisów dyrektywy zasadne jest dokonywanie zabezpieczenia powództwa w zakresie sporów Instytucji Finansowych. Jednakże, nawet wydane orzeczenie nie oznacza automatyzmu w uwzględnianiu takich wniosków, a w dalszym ciągu należy analizować wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez pryzmat przesłanek jego uwzględnienia.
Tym samym odpowiadając na pytanie zadane na wstępie niniejszego wpisu, czy można zaprzestać płatności rat kredytu frankowego?- tak ale tylko w przypadku gdy Sąd rozpoznający sprawę na wniosek wnioskodawcy (kredytobiorcy) wyda postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia powództwa.
